Lao Che - 1939 / Przed Burzą [tekst, tłumaczenie i interpretacja piosenki]
Album: Powstanie Warszawskie
Data wydania: 2005-03-21
Gatunek: Rock, Polski Rock
Producent: Lao Che, Filip Różański
W związku ze zbliżaniem się do Warszawy Armii Czerwonej 31 lipca 1944 roku, komendant główny Armii Krajowej generał Tadeusz "Bór" Komorowski podjął decyzję o rozpoczęciu zbrojnego buntu przeciw niemieckiemu okupantowi. Ale chęć oswobodzenia się z więzów faszystowskiego najeźdźcy była tylko jednym z powodów; głównym celem była próba walki o powojenną niepodległość Polski, dla której zagrożeniem były zbliżające się wojska radzieckie. 1 sierpnia o godzinie 17, czyli o tak zwanej Godzinie "W", rozpoczął się najkrwawszy i najtragiczniejszy w dziejach Polski zryw narodowościowy - Powstanie Warszawskie.
Tego dnia do walki o wolność stanęło kilkadziesiąt tysięcy młodych ludzi, uzbrojonych w tysiąc karabinów, kilkaset pistoletów maszynowych, kilkadziesiąt karabinów maszynowych, kilka ciężkich karabinów maszynowych, kilkadziesiąt karabinów i granatników przeciwpancernych, blisko dwa tysiące pistoletów i około dwudziestu pięciu tysięcy grantów. Przeciwko nim skierowano m.in. kilka brygad i specjalny korpus SS, jak również policję i czołgi z dywizji "Herman Goering" - w dniu wybuchu powstania siły niemieckie liczyły około 15-16 tysięcy ludzi, lecz kilka dni później nadeszły posiłki w liczbie następnych kilku tysięcy żołnierzy i funkcjonariuszy. Mimo słabego uzbrojenia, początkowo oddziały powstańcze odnosiły pewne, mniejsze lub większe, sukcesy.
Nie trwało to jednak długo, już 11 sierpnia "padły" dzielnice Ochota i Wola, a w osiem dni później rozpoczął się główny szturm Niemców na Stare Miasto, które skapitulowało 2 września, a żyjący powstańcy przedostali się kanałami do Śródmieścia. 6 września upadło Powiśle, 23 września - Czerniaków, 26 września - Mokotów, a 30 września - Żoliborz. Nie pomogły zrzuty organizowane przez Aliantów, czy też niewielka pomoc Armii Radzieckiej, która do 10 września stojąc po drugiej stronie Wisły biernie czekała, obserwując wydarzenia w wykrwawiającej się Warszawie. Po sześćdziesięciu trzech dniach stawiania oporu regularnym jednostkom Wehrmachtu i SS, 2 października generał Komorowski podpisał akt kapitulacji. W Powstaniu Warszawskim zginęło około 18 tysięcy powstańców, 25 tysięcy zostało rannych, a ponad 15 tysięcy dostało się do niewoli.
Ofiarami ciężkich walk była też ludność cywilna - w ruinach domów, ogniu i masowych egzekucjach zginęło około 200 tysięcy osób, 50 tysięcy trafiło do obozów koncentracyjnych, a 150 tysięcy wysłano na roboty przymusowe do Rzeszy. Niemcy nie oszczędzili również samego miasta, zgodnie z rozkazem Reichsfuhrera SS Heinricha Himmlera - "Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy" - znaczna większość stolicy Polski legła w gruzach. Straty po stronie armii niemieckiej to około 17 tysięcy zabitych i 9 tysięcy rannych, ale Powstanie Warszawskie było dla niej ciężką przeprawą, o czym świadczą słowa Himmlera z 21 września: "Walka ta jest najcięższa spośród tych, jakie prowadziliśmy od początku wojny. Można ją porównać z walką uliczną o Stalingrad. Jest ona tak samo ciężka".